W niedzielę zakończyła się kinowa odsłona 65. Krakowskiego Festiwalu Filmowego, co nie oznacza definitywnego końca wydarzenia. Ponad 90 znakomitych produkcji dokumentalnych i krótkometrażowych jest dostępna do obejrzenia online w ramach KFF VOD. Nagrodzone tytuły czy filmy z sekcji pozakonkursowych będzie można oglądać do 15 czerwca.
Krakowskie kina studyjne przez ostatni tydzień tętniły festiwalowym życiem. Wiemy jednak, że nie każdy widz czy widzka mógł aktywnie uczestniczyć w stacjonarnej edycji wydarzenia. To właśnie z myślą o nich po raz kolejny przygotowaliśmy festiwal w wersji online. W tym roku dostępny jest również specjalny karnet LAZY_INSIDER, który działa wyłącznie w ramach KFF VOD i umożliwia obejrzenie ponad 90 znakomitych tytułów — w tym filmów nagrodzonych. – opowiada Magdalena Walo, rzeczniczka prasowa 65. Krakowskiego Festiwalu Filmowego.
30 maja na platformie KFF VOD udostępniono, aż 93 filmy z programu festiwalu. Online dostępne są nie tylko krótkometrażowe produkcje, ale i pełnometrażowe dokumenty.
Nagrodzone
Złoty Lajkonik dla najlepszego polskiego pełno lub średniometrażowego dokumentu trafił w tym roku aż do dwóch tytułów, jeden z nich, “Pasję według Agnieszki” Wojciecha Staronia można zobaczyć na KFF VOD. W wirtualnym kinie można obejrzeć również wyróżnionego w międzynarodowym konkursie filmów dokumentalnych “Propagandystę” Luuka Bouwmana, nagrodzonego Srebrnym Rogiem “Tatę” Liny Vdovîi i Radu Ciorniciuca oraz uhonorowanego nagrodą Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy – Human Rights in Motion Award “Ogrodnika, buddystę i szpiega” w reżyserii Håvarda Bustnesa. W programie online znalazł się również tegoroczny Złoty Hejnał – “Inna droga Jackie Shane” autorstwa Michaela Mabbotta oraz Lucaha Rosenberga.
Dla wielbicieli konkursu krótkometrażowego jest kilka bloków, w których można zapoznać się z nagrodzonymi Srebrnymi Smokami tytułami, jak fabularny “O człowieku, który dzielił się swoim ciałem” Reina Maychaelsona, dokumentalny “Obywatel więzień” Hesama Eslami i animowanym “Polowaniem” Lei Favre. Nie zabrakło też polskiej fabuły “To wszystko przez nią” kilkukrotnej laureatki Darii Kopiec.
Podróże
Polscy twórcy wyjeżdżają z kraju, by opowiadać historie ze świata. W dostępnych na KFF VOD “A Song of Humble Beauty” Anna Konik prowadzi nas po ulicach Karachi i okolicznych wioskach, gdzie od lat rzemieślnicy kultywują tradycyjne techniki wyrabiania niezwykłych przedmiotów, a muzycy wyśpiewują swoje mantry. Do tureckiego “Miasta, które wyjechało” zabiera nas dwójka reżyserów, Natalia Pietsch i Grzegorz Piekarski. Odwiedzają oni historyczne Hasankeyf tuż przed tym, jak tysiącletnia historia miasta zniknie pod wodą, by mogła powstać tama. W podróży jest bohater krótkometrażowego filmu “Quaher” Nady Khalify. Palestyńczyk wraca do ojczyzny z kanadyjskiej emigracji, by zgodnie z tradycją przywitać na świecie nowonarodzone dziecko swojej siostry. W podobne rejony zabiera nas wzruszająca “Aicha”. Marokańska produkcja autorstwa Sanaa El Alaoui zawiera animowane sceny autorstwa Tomka Popakula.
Tytułowa bohaterka dokumentu “Azza” jest instruktorką jazdy w kraju, gdzie do niedawna kobietom nie wolno było prowadzić aut. Lecz pozostaje ofiarą innego saudyjskiego prawa: po rozwodzie to mąż przejął opiekę nad ich dziećmi. Bohaterka filmu Stefanie Brockhaus podejmuje próbę walki o siebie i wyrusza w podróż na pustynię. Film “Dziecko swoich czasów” opowiada o odwrotnej sytuacji. To dorosłe dziecko walczy o siebie. W latach 70. wiele holenderskich rodzin adoptowało dzieci z Indonezji. Tim jest jednym z nich. Jego przybrani rodzice mieli dobre intencje, jednak coś poszło nie tak. Dziś bohater ma pretensje do ojca, że zabrał go do Europy. Jesteśmy świadkami rodzinnej psychodramy, którą rejestruje brat bohatera, reżyser filmu, Huibert van Wijk.
Na drugą półkulę można udać się z “Niebiańskimi kochankami” autorstwa Fermina de la Serny. Każdego dnia przez amazońskie odnogi w Peru suną statki towarowe, na których niezbędną rolę odgrywają osoby zajmujące się kuchnią – w tym Cristina i La Bonita. Obie są transpłciowe, od lat pracują na rzece, a ich życie upływa między lokalnymi targowiskami, przygotowywaniem posiłków i codzienną walką o akceptację. Do Ameryki Północnej przenoszą “Nowe początki” Vivianne Perelmuter i Isabelle Ingold. Al, mieszkaniec kalifornijskiego rezerwatu Yurok, postanawia wyruszyć w daleką podróż. Z powodu katastrofy ekologicznej coraz trudniej mu zajmować się rybołówstwem, a w głowie ciągle kłębią się demony wojny, w której brał udział 44 lata wcześniej. Czy spotkanie z dawnymi towarzyszami broni pozwoli mu odzyskać równowagę? Mniej oczywistym zakątkiem do odwiedzenia jest pewna mała francuska miejscowość, w której swoje miejsce na ziemi znalazła ezoteryczna wspólnota z “Krainy cieni” Otso Tiainena.
Rodzinne
W ramach KFF VOD można zobaczyć “Tam gdzie żyją smoki”. Dokument jest intymnym i czarującym portretem dziecięcych lęków, wyobraźni i nieprzemijającej mocy rodzinnych mitów i artefaktów, które kształtują nasze życie. Wraz z reżyserką Suzanne Raes śledzimy losy rodzeństwa Impey, które przygotowuje swój rodzinny dom na sprzedaż. Depresja ojca reżyserki “Zatańcz ze mną, tato” wpływa na wszystkich wokół, a przede wszystkim na córkę, która próbuje nakłonić go do głębszej rozmowy, a może nawet wspólnego wyjścia z domu. Małgorzata Goździk opowiada pozornie prostą historię, która być może dotyczy bardzo wielu polskich rodzin.
To jest niezwykle bolesny film. Rafał Łysak w “Dwóch papierosach” wraca w rodzinne strony, by skonfrontować się z dawną tragedią. Nie podróżuje jednak sam, towarzyszy mu pewien niepokorny chłopak. Na KFF VOD można zobaczyć też drugi z filmów autora. “Casting” o mozaikowy portret osób, które poczuły, że chcą się podzielić swoją historią w filmie. Niespodziewanie część życiorysów zaczyna się do siebie upodabniać. Weronika Szyma w krótkiej animacji “Drogi Leo Sokolosky” sięga po korespondencję zmarłego pradziadka. Mężczyzna w trakcie wojny był zesłany na roboty przymusowe, gdzie poznał tytułowego Leo. Bohaterka podąża śladami przodka i odwiedza niemieckie miasteczko, w którym przyjaciele się poznali i przeżyli wojnę. Echa wojny obecne są też w “Wielkim szefie” Tomka Wolskiego. Dokument jest przejmującą opowieścią o byłym szpiegu, który nie może opuścić wrogiej mu ojczyzny i połączyć z bliskimi żyjącymi na emigracji.
Piąte urodziny Ingi wypadają w dniu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę. Krzysztof Kopczyński w dokumencie “Inga” z wielką uważnością portretuje dziewczynkę, która wraz z niewidomymi rodzicami oraz czworonożnymi przyjaciółmi od jakiegoś czasu mieszka w Polsce. Ile macie lamp w domu? Bohater krótkometrażowego dokumentu Mikołaja Janika ma ich całkiem sporo, a kolekcja cały czas się rozrasta. W “Świetle nieśmiertelności” poznajemy człowieka świadomego swojego nietypowego uzależnienia. Paweł z dokumentu Tadeusza Chudego mógłby kolekcjonować medale i puchary. Zresztą chłopak ma ich całkiem sporo, jest świetnym, nagradzanym bokserem. Tyle tylko, że nie ma swojego miejsca. Jego przyrodnia siostra otrzymała w spadku mieszkanie po babci i proponuje bratu wspólne życie poza murami domu dziecka, w którym przebywali od kilka lat. Czy Paweł wybierze życie “Na własnych zasadach” czy jednak zostanie w ośrodku? Z ogromną empatią o pokoleniu Z opowiada też dokument Agnieszki Kalińskiej. W “Kolorowym filmie o młodych ludziach” nastolatkowie i nastolatki zapraszają do swoich domów, by opowiedzieć o trudnościach z jakimi się borykają. Przeciwwagą do filmu Kalińskiej może być dokument Krzysztofa Rogulskiego, z którego emanuje tytułowe szczęście. Bohaterką “Szczęścia Agaty” jest pierwsza w Polsce modelka na wózku, prezeska Fundacji Diversum Bohaterka.
W opowieściach kilku pokoleń bohaterek “Gospodyni roku” Ciarana Cassidy można usłyszeć polityczno-społeczną historię kraju. Ojczyzna była dla nich źródłem opresji, uniemożliwiała pracę zarobkową, odmawiała dostępu do antykoncepcji czy umieszczała w przemocowych katolickich instytucjach. Kilka z nich doświadczyła rozpadu małżeństw, chorób czy problemów finansowych. Mimo trudności pozostały niezłomne, a ich poczucie humoru oraz dystans do siebie mogą inspirować kolejne pokolenia irlandzkich kobiet. Produkcją z zielonej wyspy jest też film “Moja utracona rosyjska matka”. Marzeniem Gabe’a było poznać matkę, udaje mu się trafić na jej trop i po rozmowie z siostrą decyduje się na samodzielną wizytę w Rosji. Spotkanie z matką okazuje się być niezwykle bolesnym doświadczeniem. Powstający 10 lat dokument irlandzkiego reżysera Sama Jonesa jest opowieścią o rodzinnych tajemnicach i kłamstwach, a nawet morderstwie. Historia Gabe’a i jego rozczarowanie wizytą w Rosji ma też swój mroczny, niespodziewany finał.
Ekologiczne
W tegorocznej odsłonie KFF VOD znalazły się też filmy dla młodszych widzów i widzek! Sławomir Mielnik, reżyser polskiego dokumentu ”Wycieczka do lasu”, przez rok towarzyszy grupie uczniów regularnie wyjeżdżających na łono natury, z uwagą obserwując emocje i zachowania młodych ludzi postawionych w nietypowej sytuacji. Z dala od zgiełku miasta i wszechobecnych ekranów, leśne wyzwania zdają się zatrzymywać uczestników „tu i teraz”, ucząc ich budowania więzi – zarówno z pozostałymi rówieśnikami, jak i przyrodą. Na jednej z islandzkich wysp swoją lekcję szacunku i troski o środowisko odrabiają także nastoletnie bohaterki ”Maskonurów” Jessiki Bishopp. Birta i Selma, zamiast spędzać noce na imprezowaniu, angażują się bowiem w niezwykłą misję, jaką jest ratowanie młodych maskonurów.
Na norweskim odludziu Joakim spełnia swoje dziecięce marzenie – hoduje lisy, które traktuje jak domowych pupili, wpuszczając je do własnego domu i poświęcając im całe życie. „Farma lisów” to dokument, w którym Martin i Finn Walther z ogromną wrażliwością przyglądają się zarówno codzienności Joakima, jak i jego walce z urzędnikami próbującymi zamknąć farmę. Polsko-niemiecka koprodukcja “Rozszczepienie” João Pedro Prado i Antona Yaremchuka problematyzuje gorący temat – energetykę jądrową – osadzając go w różnych miejscach i kontekstach, globalnych i lokalnych. Rozpisuje go na głosy, które chwilami brzmią bardzo poważnie, a chwilami ekscentrycznie i zabawnie.
Bohaterką dokumentu “Babcia i ryby” jest starsza mieszkanka zniszczonego przez suszę, opustoszałego obszaru w pobliżu jeziora Hamun w Iranie. Kobieta czeka na obiecaną przez Afganistan wodę. Z zapowiedzi nic nie wyszło, w konsekwencji 300 wiosek zostało ewakuowanych po tym, jak laguna całkowicie wyschła. Tytułowa babcia z filmu Marii Mavati i Eshana Farokhi Farda pozostała jedyną mieszkanką tamtych terenów. Protagonistki krótkometrażowego dokumentu “Poza rajem” opuszczały lekcje albo ich buntownicze usposobienie nie pozwalało im poddać się manipulacjom ze wspomnianych filmów propagujących patriarchalny obraz kobiety. W latach 70. grupa amerykańskich lesbijek postanowiła stworzyć dla siebie świat bez mężczyzn. Ponad 50 lat później ich komunę odwiedza z kamerą Al Johnstone, by opowiedzieć o starzejącej się społeczności wspierających się kobiet.
Muzyczne
Nagrodzona Złotym Hejnałem historia Jackie Shane, to nie jedyna muzyczna propozycja na KFF VOD. W programie online można znaleźć portret irlandzkiego barda autorstwa Paddy’ego Hayesa. “David Keenan – słowa na płótnie” to osobista i kręta biografia młodego chłopaka z gitarą akustyczną. “Rozterki skrzypka Caliu” Simony Constantin to pełnokrwisty portret genialnego artysty i trudnego człowieka, złożony z barwnych wspomnień, dalekosiężnych planów i obserwacji romskiej codzienności. Film Tronda Kviga Andreassena “Soliści z Kijowa” jest zapisem zmieniających się emocji, trudnych dylematów i zróżnicowanych losów ludzkich w pierwszych miesiącach wojny. Każdy z bohaterów musi teraz na nowo zdefiniować swoją rolę jako artysta i obywatel.
Czarno-biały film Remedios Málvarez Báez i Arturo Andujara z etnograficzną starannością bada historię, specyfikę i odmiany tego gatunku, rejestrując występy w tawernach, uliczne rytuały i bardzo fachowe dysputy. “Fandango” to zapis niezwykłej i ponadczasowej fascynacji gatunkiem, po który sięga także najmłodsze pokolenie, wykonując je na nieco nowocześniejszą modłę. Z kolei Andreas Johnsen zrealizował “Kosmiczną równowagę” o pasji, tradycji, tożsamości i o tytułowej kosmicznej energii, którą daje muzyka. Istnieją zjawiska, o których nie śniło się badaczom popkultury – czymś takim był sceniczny musical „The Rocky Horror Show”, a potem jego kolejne, jeszcze bardziej zdumiewające wcielenie ekranowe. “Rocky Horror: w tym szaleństwie jest metoda” Andreasa Zerra opowiada brawurową historię powstania i całej fanowskiej otoczki wokół musicalu.
Bohaterem “The Graceless Age: Ballada o Johnie Murrym” jest przybrany krewniak noblisty Williama Faulknera, a przede wszystkim wyobcowany i niepokorny muzyk z południa Stanów Zjednoczonych, zmagający się z trudną przeszłością, w której nie brakowało uzależnień, traumatycznych wydarzeń, chorób i twórczego wypalenia, mógłby swoim życiem obdarzyć niejedną osobę albo bohatera powieści słynnego pisarza. Sarah Share towarzyszy mężczyźnie w jego powrocie do przeszłości, ale i w symbolicznej próbie odnowy. Bohater zaczyna od naprawy relacji z dorastającą córką, spotyka się też z krewnymi, kościelną organistką i czarnoskórym kolegą ze szkoły. W całej podróży towarzystwa dotrzymuje mu literatura, muzyka i… Elvis Presley.
Artystyczne
W ramach KFF VOD można zobaczyć też nieoczywiste portrety artystów. “Dokąd umierają malarze” w reżyserii Michała Pietraka to impresyjny, wyrafinowany wizualnie portret outsidera, dla którego najtrudniejszym życiowym doświadczeniem stała się konfrontacja z terminalną chorobą ukochanej żony. Dla wybitnego aktora Krzysztofa Globisza wyjście na zewnątrz po przebytym udarze oznacza gotowość do powrotu na scenę. Choć cierpi na afazję, powraca do nauczania w szkole teatralnej, a także do pracy na scenie. To właśnie podczas prób do jednego ze spektakli towarzyszy mu reżyser Michał Hytroś. Owocem ich współpracy jest wyjątkowy dokument “Pieśń wieloryba”.
Krótkometrażowe produkcje znacznie częściej poszukują nieszablonowych form i odważniejszych konwencji. Historia prababki animatorki Kate Nartker zainspirowała ją do stworzenia niezwykłego, wyszywankowego filmu “Czyje to lasy?”. Swobodne stąpanie boso po trawie, zbieranie jagód, lekko niepokojące pohukiwanie sowy i obserwowanie kroków wilka. Nic nie zapowiadało tego, co się wydarzyło. Kobieta weszła do lasu i nigdy z niego nie wróciła. W kolażowej animacji “Rozdarcia” Pauliny Ziółkowskiej pojawiają się różni ludzie, szanse, cele podróży, spośród których koniecznie należy coś wybrać. Wielość możliwości okazuje się zbyt przytłaczająca. Animacja “Urban Duo” cała zbudowana jest na opozycjach: supermarket czy mały, osiedlowy warzywniak? Plastikowe tacki na jajka czy wiklinowy koszyk? Winda czy schody? Bohaterowie o różnym statusie materialnym mieszkają w tym samym mieście, jednak ich codzienność i sposób życia wyglądają zupełnie inaczej. Film HongYu Yue to refleksja nad projektowaniem miast, ekologią i miejscem człowieka w świecie, który pędzi coraz szybciej.
W filmie “O czym szepcze błoto?” mała dziewczyna przejmuje funkcję przewodnika po tajemniczej, mitologicznej przestrzeni, w której można swobodnie odetchnąć. Na bagna zaprasza też animacja “Pokaz kumkania” Suresha Eriyata. Nocami odbywa się tam porywający żabi koncert. Rytm muzyki podchwytują żółwie, sowy, ryby i ślimaki, a nawet… skradający się wąż. Emocje sięgają zenitu. Perspektywę zwierząt odnajdziemy też w nagrodzonym Złotym Lajkoniku krótkometrażowym dokumencie “Bloodline” Wojciecha Węglarza. Reżyser ukazuje zaskakującą relację z sytuacji na granicy, w której dramat żubra symbolicznie współgra z dramatem ludzi, oddzielonych od swoich bliskich. To, co początkowo dzieje się w tle, z czasem zmienia się w równie istotne jak historia na pierwszym planie. Z kolei “Żeby tylko nas nie znaleźli” Mai Górczak to składający się z archiwalnych nagrań portret Stefanii Świecy, jednej z pierwszych studentek reżyserii w Szkole Filmowej w Łodzi, której dobrze zapowiadającą się karierę przerwała II wojna światowa.
Wszystkie filmy w ramach KFF VOD można oglądać od 30 maja do 15 czerwca na terenie całej Polski. Część produkcji jest z audiodeskrypcją i napisami rozszerzonymi, co czyni festiwal jeszcze bardziej dostępnym.
Specjalny karnet LAZY_INSIDER umożliwia dostęp do wszystkich 93 tytułów dostępnych na platformie, w tym filmów nagrodzonych podczas tegorocznej gali zakończenia festiwalu.
Zobacz wszystkie filmy prezentowane w ramach KFF VOD i kup bilet lub festiwalowy karnet.
Krakowski Festiwal Filmowy jest na ekskluzywnej liście wydarzeń filmowych kwalifikujących do Oscara® w kategoriach krótkometrażowych (fabuła, animacja, dokument) oraz pełnometrażowego filmu dokumentalnego, do Europejskiej Nagrody Filmowej w tych samych kategoriach, a także kwalifikuje do nagród BAFTA.
Krakowski Festiwal Filmowy organizowany jest przy wsparciu finansowym Miasta Kraków, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Programu Kreatywna Europa MEDIA oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego. Współorganizatorem jest Stowarzyszenie Filmowców Polskich.
Współorganizatorem KFF w Barbakanie jest Narodowe Centrum Kultury w ramach programu kulturalnego polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 2025.